تصاویر کتاب مانع یادگیری خواندن در کودکان می‌شوند
روبن وستما۱Reuben Westmaa
ترجمه سیامک محبوب
فصلنامه مطالعات خواندن، دوره ۱، شماره ۲، زمستان ۱۳۹۸
[… همه می‌دانند که تصاویر محور یادگیری خواندن هستند. چطور می‌توان تصور کرد که یادگیرندگان کوچک بدون حمایت نقاشی‌های رنگی که تکیه‌گاه یادگیری حروف و واژه‌ها هستند بتوانند کاری از پیش ببرند؟ اما شاید هم ما به توانایی کودکانمان اعتماد کافی نداریم.
پژوهشی در دانشگاه ساسکس۲Flack, Z. M., & Horst, J. S. (2018). Two sides to every story: Children learn words better from one storybook page at a time. Infant and Child Development, 27(1), e2047. آخرین گزارش از مجموعه گزارش‌هایی است که درباره تاثیرات تعیین‌کننده تصاویر بر خواندن ارائه شده است. در مقاله اخیر پژوهشگران دریافتند کودکانی که با کتاب‌هایی با تصاویر کمتر سروکار دارند، سریع‌تر واژه‌ها را می‌آموزند. این پژوهش گروهی از کودکان سه‌ساله را همراه با بزرگ‌ترها در ساعت قصه‌خوانی آزمون می‌کند. به یک گروه کتاب‌هایی داده شد که در هر دو طرف صفحات کتاب (چپ و راست) تصویر داشتند و برای گروه دیگر کتاب‌هایی داده شد که فقط در سمت راست تصویر داشتند. هنگام بازگویی کلمات جدیدی که آموزش داده شده بود، کودکانی که کتاب‌های آنها در دو طرف تصویر داشتند عملکرد بدتری نسبت به گروه دیگر نشان دادند.
در مرحله دوم آزمایش، بزرگسالانی که کتاب‌های دوتصویره را می‌خواندند، هنگامی که می‌خواستند لغت جدیدی بگویند، فقط به تصویر سمت راست اشاره می‌کردند، به گونه‌ای که اثر تعیین‌کنندگی دوتصویره‌بودن از بین رفت. نتیجه‌گیری پژوهشگران این بود که کودکان با اطلاعات دیداری زیاده‌ازحد، دچار سردرگمی، انحراف و برانگیختی بیش‌از‌حد می‌شوند. زوئی فلش۳ Zoe Flach، نویسنده همکار این مقاله با ظرافت این طور جمع‌بندی که می‌کند که «با دادن اطلاعات کمتر به کودکان در هر بار، یا راهنمایی آنها برای رسیدن به اطلاعات درست، می‌توانیم به کودکان کمک کنیم کلمات بیشتری بیاموزند.»
این پژوهش یکی از چندین دلیل ممکن درباره این است که در کوشش برای یادگیری، تصاویر می‌توانند بیش از اینکه یاری‌دهنده باشند، آسیب‌زا باشند؛ اما تبیین این موضوع که دقیقاً چرا این‌گونه است، در بدو امر دشوار به نظر می‌رسد.
در پژوهشی جالب در سال ۱۹۷۶ به چهار روش لغت‌های جدید به کودکان ارائه شد: الف) بدون تصویر، ب) یک تصویر متناسب با موضوع، ج) یک تصویر بدون ربط موضوعی، د) یک نقاشی ساده۴doodled picture که چیزی واقعی را نشان نمی‌داد. کودکانی که هیچ تصویری را مشاهده نکرده بودند، لغت‌ها را بهتر به خاطر می‌آوردند و آن دسته که تصاویر واقعی برایشان نمایش داده شده بود، بدترین نمره را کسب کردند. حال با این حساب اگر اسناد نشان می‌دهند آموزش خواندن بدون حضور تصاویر آسان‌تر است، چرا کتاب‌های کودکان پر از این همه تصویر است؟
شاید پاسخ به این سوال این نباشد که به تصاویر به عنوان چیزهایی «خوب» یا «بد» در کنار خواندن نگاه کنیم، بلکه بهتر است برای آنها نقش حمایت‌گر خواندن قائل شویم، حمایت‌گری که در برخی موارد بهتر از موراد دیگر عمل می‌کند. وقتی شما لغت‌های مورد نیاز را آموزش می‌دهید، بر خلاف تصور، تصاویر کمکی نمی‌کنند. اما وقتی پای پیوند والدین و کودکان در میان باشد، یک کتاب مصور دقیقاً همان چیزی است که باید تجویز شود. دِ چلدرن بوک ریویو۵The children book review اشاره می‌کند که تجربه خواندنِ چندحسی یک کتاب تصویری میدان بازی و گفتگوی بزرگ‌ترها و بچه‌ها را شکل می‌دهد و به خوانندگان، در هر سنی که باشند، زمینه مساعدی برای مشارکت به دست می‌دهد.
پژوهش دیگری نشان می‌دهد پیوند قوی میان بزرگ‌سالان و کودکان می‌تواند جبران‌کننده اثرات بی‌فایدگی تصاویر باشد. زمانی که تعامل میان خواننده و کودکان مورد تأکید باشد، کودکانی که با کتاب‌های داستانی مصور سروکار دارند نسبت به کتاب‌هایی بدون تصویر، درک و به خاطرسپاری بهتری را نشان می‌دهند. نتیجه این حرف‌ها چیست؟ اگر فرزند شما خواندن را فقط به خاطر سرگرمی دوست دارد که هیچ، اما اگر باید چیزی بیاموزد و به خاطر بیاورد، از تصاویر پرهیز کنید.
این نوشته ترجمه مقاله‌ای با مشخصات زیر است که در نشریه الکترونیکی curiosity.com منتشر شده است.
Westmaa, Reuben (۲۰۱۷) Picture Books Might Do More Harm Than Good When It Comes To Learning To Read.
پاسخ دهید